نشست بررسی صلاحیت گزینه پیشنهادی دولت برای تصدی وزارت جهاد کشاورزی صبح امروز با حضور نمایندگان مجلس شورای اسلامی برگزار شد و “محمدعلی نیکبخت” در این جلسه به دفاع از برنامه‌های پیشنهادی خود در بخش کشاورزی پرداخت.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت جهاد کشاورزی، محمدعلی نیکبخت به عنوان وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی در این نشست در دفاع از برنامه‌های خود برای تصدی وزارت جهاد کشاورزی، به چهار جهت‌گیری اصلی برنامه‌ها در بخش کشاورزی اشاره کرد و گفت: در آستانه آغاز بررسی برنامه هفتم توسعه کشور، جدیت و تلاش در ادامه اجرای تکالیف قانونی منطبق بر اسناد بالادستی اولین جهت‌گیری، و رفع عوامل محدود کننده تولید پایدار و بهره‌ور با تاکید بر سه اصل مهم خودکفایی در محصولات اساسی، حفظ سرمایه‌های انسانی از طریق رعایت کرامت و ارتقای سطح معیشت بهره‌برداران، حفظ منابع پایه دومین جهت‌گیری اصلی در برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی است.
وی با بیان این که توسعه متوازن همه اجزای زنجیره ارزش با تاکید بر تکمیل زنجیره‌های ارزشی ملی، استانی و منطقه‌ای و نقش‌آفرینی مشارکت‌های مردمی در سرمایه‌گذاری در توسعه زنجیره‌های ارزش، کاهش نوسانات تولید و بازار از طریق اجرای سیاست‌های حمایتی مناسب، کاهش تلفات و ضایعات محصولات کشاورزی و به حداقل‌رسانی خام‌فروشی محصولات کشاورزی سومین جهت‌گیری برنامه‌های بخش کشاورزی است، تصریح کرد: چهارمین جهت‌گیری؛ ریل‌گذاری برای تأمین امنیت غذایی مردم‌نهاد، کشاورزی دانش‌بنیان و رشد تولید است که در این راستا باید در تمامی ارکان بخش کشاورزی به ویژه هسته‌های اولیه تولید خودکفا شویم و به‌روزترین فناوری بومی و تجربه شده کشور و جهان را وارد زنجیره‌ها کنیم.
وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی، به توصیه‌های رهبر فرزانه انقلاب برای دستیابی به خودکفایی در محصولات کشاورزی اشاره کرد و گفت: آمار و اطلاعات حاکی از ناپایداری در خودکفایی است، تولید تصادفی و بی‌برنامه نمی‌تواند ضامن امنیت غذایی پایدار باشد ضمن آن که در ۶ سال اخیر، درصد خودکفایی در محصولات اساسی همچون گندم ۲۵ درصد، برنج ۲۲ درصد، شکر ۵۴ درصد و جو ۳۱ درصد است و به عبارتی گاهی خودکفا و گاهی وارد کننده بوده‌ایم.
به گفته وی، در حال حاضر درصد خودکفایی در روغن و ذرت دانه‌‌ای کمتر از ۱۰ درصد است و دسترسی به امنیت غذایی پایدار با روش‌های رایج گذشته امکان‌پذیر نیست.
نیکبخت با بیان اینکه کشاورزی ایران نیاز به یک بازنگری عمیق و طرح تحول‌زا دارد، اذعان داشت: برای رسیدن به خودکفایی در محصولات اساسی برنامه داریم، برای مثال خلأ عملکرد گندم در آبی و دیم به ترتیب ۵ و ۱.۵ تن است، یعنی امکان دستیابی به ۱۶ میلیون تن گندم وجود دارد، همچنین خلأ عملکرد جو آبی و دیم، ۴ و ۲ تن است، یعنی امکان دسترسی به ۵ میلیون تن جو و خودکفایی و توسعه دامپروری وجود دارد.
وی بر پیگیری جدی طرح جهش تولید در دیمزارها و ارتقای جنبه‌های نوآوری آن توسط نخبه‌های دانش‌بنیان تاکید و خاطرنشان کرد: دیمزارها ظرفیت مغفولی در بحث خودکفایی محصولات اساسی هستند که از پتانسیل تولیدی بسیار خوبی برخوردارند و می‌توانند ضمن تأمین بخشی از نیازهای غلات، علوفه، حبوبات و دانه‌های روغنی، موجبات اشتغال بیشتر روستاییان و سرمایه‌گذارای آنان شوند.
وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی به مهمترین برنامه‌های خود برای تولید پایدار و بهره‌ور اشاره کرد و افزود: برنامه‌ای تحت عنوان حمایت نرم‌افزاری و سخت‌افزاری از تولیدکنندگان داریم که اولین بخش آن، تأمین به موقع، باکیفیت و مقرون به صرفه نهاده‌ها است. تولیدکننده نباید به غیر از دغدغه تولید، نگران تأمین مواد اولیه خود باشد اما امروز تولید محصولات کشاورزی در ایران در شرایط مناسبی نیست و بخش قابل توجهی خلأ عملکرد و بهره‌وری پایین مربوط به همین مساله است.
وی با بیان این که تامین نهاده‌های تولید ساماندهی می‌شود، گفت: برای جلوگیری از ضرر و زیان تولید کنندگان و کوتاه کردن دست سودجویان، قول می‌دهم با برنامه‌ریزی دقیق، بهره‌گیری از همه امکانات بخش‌های دولتی و با محوریت بخش خصوصی و تشکل‌ها، نظام تأمین و توزیع نهاده‌ها ساماندهی شود، همچنین با رانت و به ویژه انحصاری شدن مواد اولیه تولید مبارزه خواهد شد.
نیکبخت بر حمایت‌های قیمتی مناسب با واقعیت‌های کشاورزی کشور تأکید کرد و افزود: در همه دنیا رابطه مشخصی بین قیمت محصولات مختلف وجود دارد و متناسب با سیاست‌های کلان کشور، دولت‌ها نسبت به حمایت‌های قیمتی خود اقدام می‌کنند اما ما از این ناحیه بسیار آسیب‌پذیر هستیم و این سبب شده تا تولیدکنندگان انگیزه لازم برای تولید محصولات راهبردی را نداشته باشند که این مساله باعث ایجاد کمبودهای دوره‌ای می‌شود.
وی ادامه داد: اینجانب با استفاده از ابزارهای حمایتی در اختیار و بهره‌گیری از مجرب‌ترین متخصصان اقتصادی مدل‌های موفق کشاورزی قراردادی و حمایت‌های قیمتی را بومی کرده و با مشارکت جدی بخش خصوصی و مردمی‌سازی این بخش به تنظیم الگوی تولید خواهم پرداخت و تلاش خواهم کرد تا همه حمایت‌ها به طور هدفمند و دقیق در طول زنجیره ارزش توزیع شود. همچنین نوآوری و متنوع‌سازی، روش‌های خدمات و تأمین مالی و افزایش سرمایه‌گذاری به ویژه تأمین مالی زنجیره‌ای از بخش صنعت، استفاده از ظرفیت‌های بورس کالا، اصلاح رویکردهای کشاورزی و … را پیگیری خواهم کرد که سومین بخش این برنامه نیز ارتقای دانش، مهارت و اطلاعات بهره‌برداران است.
وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی با بیان این که بهره‌برداران باید با کمک فناوری نوین و امکانات جدید تولید و امنیت منابع پایدار بازار کاملا آشنا باشند و از اطلاعات لازم به صورت برخط استفاده کنند، گفت: البته نظام جامع جمع‌آوری داده، پردازش و انتشار اطلاعات، آمار و توسعه رصدخانه‌های کشاورزی ایران به عنوان یک ابزار هوشمند در جهت پایش بخش کشاورزی نیازمند بازنگری جدی است که در این راستا با نهادهای مربوطه هماهنگی لازم صورت خواهد گرفت.
وی با اشاره به برنامه‌های خود در حوزه حمایت از بهره‌برداران در برابر بلایا و خسارت‌های طبیعی، سرما و یخبندان، باران‌های بی‌موقع، تگرگ و طوفان، بادهای گرم، نوسانات دمایی، سیل و خشکسالی، شیوع بیماری و آفات که منجر به آسیب به دسترنج تولیدکنندگان می‌شود، اشاره کرد و افزود: نمایندگان بارها و بارها با تولیدکنندگان خسته از این حوادث مواجه شده‌اند لذا بنده این موضوع را از دو مسیر دنبال خواهم کرد؛ اولین مسیر، نفوذ فناوری‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری دنیا برای پیش‌آگاهی و مقابله با بلایای طبیعی است و دومین آن، افزایش ضریب نفوذ بیمه با تغییر در ساختار نظام بیمه و تنوع‌بخشی به ابزارهای بیمه‌ای است.
نیکبخت توجه به حفاظت و صیانت از منابع محیط زیست را از دیگر برنامه‌های خود برشمرد و افزود: خاک یکی از موضوعاتی است که کمتر به آن توجه شده، امروزه در حالی که نرخ خاک‌سازی در کشور نیم تن در هکتار برآورد می‌شود، شاهد افزایش شدید ۵ الی ۱۶ تن و تخلیه مواد غذایی هستیم. در این راستا مقام معظم رهبری نیز به درستی فرمودند که تجزیه خاک از تجزیه آب مهم‌تر است.
وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی به برنامه‌های خود در حوزه منابع آب نیز اشاره و اظهار کرد: مدیریت مصرف آب در حوزه کشاورزی جدی‌ترین عامل محدود کننده دستیابی به امنیت غذایی است لذا با توجه به پیچیدگی موضوع و ابعاد گسترده اجتماعی و اقتصادی، تاکید دارم با استفاده از مدل تلفیقی و مشارکتی مردم به عنوان محور اصلی حفظ منابع آب برنامه‌ریزی کرده و با همکاری وزارت نیرو نظام‌های تولیدات کم‌آب‌بر و تجهیز منطقه به امکانات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری نوین برای مصرف بهینه را بکارگیری خواهم کرد، در حال حاضر کشاورزان و نخبگان زیادی وجود دارند که با سرمایه‌های خود و قبول خطرپذیری آن اقدام به ورود به فناوری‌های جدید از جمله آبیاری زیرسطحی در مزارع تولیدات خود کرده‌اند که البته موفق نیز بوده‌اند، لذا بنده و همکارانم باید صدور مجوزهای لازم را تسریع و فناوری‌های مورد استفاده را گسترش دهیم.
وی اظهار کرد: توانمندسازی جوامع مختلف و نفوذ تجهیزات آبیاری مناسب، احیا و مرمت قنات‌ها و استفاده از اینترنت اشیا و هوشمندسازی، توسعه و تکمیل شبکه‌های آبیاری و زهکشی، توسعه کشت در محیط‌های کنترل شده مانند گلخانه، راه‌اندازی نهضت احداث سایه‌بان در باغات کشور، استفاده از آب‌های نامتعارف، بهره‌گیری بیشتر از آب‌های سطح و استفاده از گیاهان کم‌آب‌بر از جمله برنامه‌های اینجانب است.
نیکبخت با اشاره به برنامه‌های خود برای حفظ جنگل‌ها و مراتع گفت: طرح تنفس جنگل‌های شمال، سرعت‌بخشی به حدنگاری، طرح صیانت از جنگل‌های زاگرس، جنوب و مناطق مرکزی ایران و مدیریت پایدار و مردم‌محور به دلیل معیشت حدود یک میلیون نفر به ویژه عشایر و نقش کلیدی آنها در حفاظت از آب و جلوگیری از ورود سیل به مناطق و تولید گوشت قرمز از برنامه‌های اصلی اینجانب است. اجرای طرح کنترل و پیش‌آوری سیل و توجه به طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری نیز از جمله برنامه‌هاست.
این وزیر پیشنهادی به برنامه‌های خود در حوزه توسعه متوازن زنجیره ارزش نیز اشاره و بیان کرد: متاسفانه زنجیره‌های ارزش در کشور از جامعیت مناسبی برخوردار نیست و اجزای زنجیره متناسب با ظرفیت اجزای تولیدی نیست، لذا این امر موجب تلفات بسیاری می‌شود، در دنیا قریب به ۹۸ درصد از تولیدات کشاورزی پس از برداشت وارد فرآیند بسته‌بندی می‌شود، این در حالی است که در ایران این رقم ۱۵ درصد بوده است و این به معنی خام‌فروشی و تلفات و ضایعات است. در صورتی که وجود ماشین‌آلات برداشت، انبارهای استاندارد و سردخانه‌ها و حمل و نقل سرد و وجود واحدهای فرآوری در محل‌های تولید از تلفات گسترده محصولات می‌کاهد.
وی افزود: در بخش توسعه سرمایه‌گذاری شیلات ظرفیت‌های بسیار زیادی وجود دارد، در این حوزه برنامه بنده خودکفایی در هسته‌های اولیه تولید اعم از انواع مواد و مولدها است.
نیکبخت با اشاره به جهت‌گیری چهارم برنامه‌های خود مبنی بر ریل‌گذاری برای آینده کشاورزی ایران، تصریح کرد: راه‌اندازی شهرک‌های نوآوری بذر از جمله این برنامه‌هاست که با حداکثر استفاده از ظرفیت بخش خصوصی، نخبگان علمی و توانمند کشور و با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام می‌شود که ضمن دستیابی به فناوری‌های موجود و خودکفایی، زیست‌بوم‌فناوری شکل خواهد گرفت که با توجه به شرایط مختلف، ایران را به قطب تولید بذر تبدیل خواهد کرد.
وی راه‌اندازی نهضت تولید، خوراک دام و پسماندها و ایجاد شرکت‌های حرفه‌ای خدمات کشاورزی، دومین و سومین ریل‌گذاری برای آینده کشاورزی ایران اعلام کرد و افزود: پیش‌بینی می‌شود به دلیل افزایش هزینه‌های تولید در سال‌های آینده و احتمال این که مالکان اراضی کشاورزی قادر به تولید نباشند، شرکت‌های خدمات فنی کشاورزی راه‌اندازی شود که با تشکیل این شرکت‌ها به واسطه حضور نخبگان کشاورزی و حمایت دولت، زمینه اشتغال نیروهای جوان نیز ایجاد می‌شود.
وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی با بیان این که بنده به تجربه، دانش و دلسوزی نمایندگان باور دارم و در صورت توفیق خدمت در کلیه برنامه‌ها از شما نمایندگان به عنوان مشاورین امین یاری خواهم گرفت، تصریح کرد: بنده به خرد جمعی ایمان دارم و میدان را برای مشارکت همگانی نخبگان و فعالان بخش کشاورزی باز خواهم کرد. همچنین معتقدم در بخش‌های مختلف جهادکشاورزی نیروهای ارزشمندی وجود دارد که بنده مصمم به بکارگیری آنان در بدنه وزارتخانه هستم، در انتخاب مدیران و همکارانم براساس رهنمودهای مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم در خصوص استفاده از نیروهای جوان، از این نیروها بهره خواهم گرفت.
وی با بیان این که با جریان‌های فساد در بخش کشاورزی به شدت مبارزه خواهد شد، افزود: واژه مدیریت جهادی برای اینجانب یادآور روزهای خدمت بی‌ادعا، صادقانه و پرجنب و جوش گذشته است که جهادگران در محروم‌ترین روستاهای کشور با فقر و انواع محرومیت‌های مادی و اجتماعی و قهر طبیعت دست و پنجه نرم می‌کردند.
نیکبخت ادامه داد: اکنون آماده‌ام تا با اتکای به خداوند متعال با تمام توان و همان روحیه جهادی، سادگی و صداقت آن روزها و بهره‌مندی از همه نخبگان، خادم ملت شریف ایران اسلامی باشم. اعتقاد راسخ دارم که تصمیم شما نمایندگان محترم هرچه باشد، با در نظر گرفتن رضایت خداوند متعال، معیارهای دقیق و مصالح کشور بوده و آن را با جان و دل می‌پذیرم.
