به گزارش روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی قم مجید علیپور دبیر طرح اصلاح الگوی کشت سازمان جهاد کشاورزی استان قم با اشاره به شرایط کمسابقه منابع آبی استان قم، وضعیت بارشها و فشار مضاعف بر ذخایر زیرزمینی را یکی از مهمترین چالشهای بخش کشاورزی دانست و گفت: بررسیهای فنی نشان میدهد کاهش بارندگیها در سالهای اخیر موجب افت محسوس کیفیت و کمیت آب شده و این مسئله بهصورت مستقیم بر برنامههای آبیاری و برداشت آب توسط بهرهبرداران اثر گذاشته است.
وی گفت: همزمان با افت منابع آبی، ناترازی انرژی نیز در مقاطع مختلف سال مشکلاتی را برای کشاورزان ایجاد کرده و این موضوع اجازه نداده عملیات برداشت آب در زمان مناسب انجام شود و این وضعیت باعث شده بهرهبرداران با احتیاط بیشتری نسبت به کشت اراضی خود تصمیمگیری کنند و برخی از برنامههای زراعی با تأخیر یا کاهش سطح کشت همراه شود.
علیپور افزود: تجربه ناترازی انرژی در سال گذشته موجب شده دستگاههای مرتبط با نگاه دقیقتری به مدیریت انرژی و برنامهریزی جبران کمبودها ورود کنند و انتظار میرود امسال با هماهنگی بیشتر میان بخشهای مختلف، شرایط برداشت آب بهبود یابد.
وی تأکید کرد: تحقق این هدف در گرو همکاری عمومی در مصرف صحیح انرژی و مدیریت درست آب است که این امر میتواند از فشار مضاعف بر شبکههای تأمین بکاهد و روند تولید را تداوم بخشد.
دبیر طرح اصلاح الگوی کشت سازمان جهاد کشاورزی استان قم با اشاره به آغاز اجرای این برنامه از سال ۱۴۰۱ گفت: الگوی کشت به عنوان یک برنامه ملی، مجموعهای از اهداف هماهنگ شامل کاهش مصرف آب، ارتقای بهرهوری، توجه به مسائل اقتصادی بهرهبرداران، حفاظت از محیطزیست و تأمین علوفه مورد نیاز استان را دنبال میکند.
وی بیان کرد: طی چهار سال گذشته این طرح به نقطهای رسیده که توانسته در مجموع بیش از ۵۳ میلیون مترمکعب آب را در فرایند تولید محصولات کشاورزی صرفهجویی کند، رقمی که در شرایط کنونی، اهمیت دوچندان دارد.
وی افزود: الگوی کشت صرفاً به معنای تغییر محصول نیست و بهصورت مجموعهای از اقدامات فنی و مدیریتی از مرحله کاشت تا برداشت تعریف شده است و کاهش هزینههای تولید، بهبود ساختار کشت، تنظیم دقیق نیاز آبی محصولات و افزایش بهرهوری در هر هکتار از جمله نتایج اجرای این برنامه است که طی چند سال اخیر آثار آن در مزارع استان قابل مشاهده بوده است.
علیپور با اشاره به محدودیت ذاتی منابع آبی قم و مشکل شوری بخش قابلتوجهی از آبهای موجود اظهار داشت: کشاورزی در چنین شرایطی نیازمند تطبیق کامل با اقلیم و انتخاب محصولاتی سازگار با وضعیت آب و خاک است و در همین راستا، استفاده از گیاهان کمآببر و مقاوم به شوری همچون تریتیکاله و کینوا در سطح وسیعی در دستور کار قرار گرفته و نتایج بهدستآمده نشان میدهد این محصولات نهتنها با شرایط اقلیمی سازگار بودهاند، بلکه عملکرد بالاتری نسبت به محصولات مشابه داشتهاند و توانستهاند هزینههای تولید را نیز کاهش دهند.
وی ادامه داد: علاوه بر تغییر نوع محصول، اصلاح شیوههای کشت نیز در دستور کار قرار گرفته و روشهایی مانند تغییر فاصله ردیفهای کاشت، کشت حفاظتی و کشت توأم در مزارع متعدد اجرا شده است و در محصولاتی مانند ذرت، تغییر نحوه کاشت موجب کاهش قابلتوجه مصرف آب و دستیابی به عملکرد بالاتر نسبت به روشهای سنتی شده است. این تغییرات باعث شده بخش مهمی از فشار بر منابع آب کاهش یافته و پایداری تولید حفظ شود.
دبیر طرح اصلاح الگوی کشت سازمان جهاد کشاورزی استان قم با اشاره به همراهی کشاورزان قمی در اجرای برنامه گفت: چون مسائل معیشتی، اقتصادی و بازدهی تولید در این برنامه دیده شده، بهرهبرداران با آن همراهی خوبی داشتهاند و نتایج بهدستآمده نشان میدهد تعامل و مشارکت آنان نقش مهمی در موفقیت طرح داشته است و افزایش عملکرد در هکتار و کاهش هزینههای تولید از جمله عواملی است که انگیزه مشارکت کشاورزان را تقویت کرده است.
علیپور افزود: هدف نهایی این طرح دستیابی به حجم تولید مورد نیاز با کمترین مصرف منابع آبی است و با افزایش بهرهوری، مقدار ماده خشک تولیدشده در ازای هر لیتر آب بیشتر شده و همین موضوع باعث صرفهجویی واقعی در مصرف آب میشود و این روند در نهایت زمینهساز شکلگیری کشاورزی پایدار و متکی بر مدیریت منابع خواهد بود؛ مسیری که بخش کشاورزی استان قم برای عبور از بحران و رسیدن به ثبات تولید به آن نیاز دارد.